Kwalifikacje zawodowe

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest procesem długotrwałym, którego celem jest rozwój zawodowy pracownika, poprawa jego sytuacji na rynku pracy, a także zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa w danej branży. Obecnie uznaje się, że umożliwienie podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników jest inwestycją w kapitał ludzki i zasoby firmowe.

Definicja kwalifikacji zawodowych

Pojęcie kwalifikacji zawodowych ma swój źródłosłów w języku łacińskim i pochodzi od zbitki dwóch terminów: ocena pewnego stanu rzeczy oraz działania, których celem jest osiągnięcie tego stanu ¹. Można stwierdzić, że obecnie kwalifikacje zawodowe są rozumiane jako sposób nabywania wiedzy, pewnych umiejętności i kompetencji, które są niezbędne na danym stanowisku pracy oraz w konkretnej branży. W zależności od firmy, a także czasu historycznego, znaczenie mogą mieć inne kwalifikacje zawodowe. Oznacza to, że czego innego wymagano w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, a inne kompetencje przydają się w drugiej dekadzie XXI wieku. W tym kontekście spore znaczenie miał ogromny rozwój nowych technologii oraz cyfryzacja. Obowiązek ułatwiania pracownikom procesu podnoszenia kwalifikacji zawodowych został zapisany w Kodeksie Pracy i wymieniony w ramach podstawowych obowiązków każdego pracodawcy ². Należy jednak zaznaczyć, że ten zapis w Kodeksie Pracy nie oznacza tego, że pracownik może domagać się od swojego pracodawcy szkoleń oraz kursów, tylko wszystko zależy od woli kierownictwa oraz ogólnej potrzeby podnoszenia kompetencji w przedsiębiorstwie. Współcześnie coraz więcej organizacji koncentruje się na tym, aby nieustannie rozwijać umiejętności i wiedzę zatrudnionych pracowników, ponieważ zarząd firmy zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne jest to, aby podwładni byli jak najlepiej wykształceni i posiadali kompetencje twarde oraz miękkie. Więcej na temat kwalifikacji zawodowych można znaleźć na stronie https://kwalifikacje.edu.pl

Znaczenie podnoszenia kwalifikacji zawodowych

Okazuje się, że podnoszenie kwalifikacji zawodowych ma znaczenie zarówno z perspektywy pracodawcy, jak i pracownika ³. Do najważniejszych korzyści dla firmy można zakwalifikować następujące elementy:

• zwiększenie zysków firmy, ponieważ pracownicy potrafią lepiej wykonywać swoje obowiązki, są bardziej przystosowani do zadań, mają szerszą wiedzę, bardziej angażują się w pracę,
• wyższa satysfakcja z pracy podwładnych, a to przekłada się na efektywność i produktywność w miejscu pracy,
• lepszy wizerunek firmy, zarówno wewnątrz organizacji, jak i na zewnątrz, co ma znaczenie także w trakcie rekrutacji nowych kandydatów do firmy,
• zmniejszenie rotacji w przedsiębiorstwie, a więc zapewnienie niższego wskaźnika fluktuacji kadr i wyższego wskaźnika retencji (zatrzymania pracowników w firmie),
• kształtowanie nowych talentów w organizacji, którzy mogą pełnić w przyszłości rolę menedżerów lub dyrektorów,
• utrzymanie lub zdobycie wysokiej konkurencyjności w branży, dzięki czemu przedsiębiorstwo może się rozwijać i być uznawane za efektywne,
• wyższa lojalność i motywacja pracowników, a także zadbanie o ich wysoki poziom zaangażowania,
• więcej innowacji i kreatywnych pomysłów, ponieważ pracownicy chętniej dzielą się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych ma także ogromne znaczenie z punktu widzenia osób zatrudnionych w firmie. Pracownicy mogą być bardziej usatysfakcjonowani z pracy, dzięki czemu pozostaną na dłużej w firmie. Lepsze kompetencje dodatkowo sprawiają, że pracownicy mogą mieć nadzieję na awans lub podwyżkę, a także są w stanie cały czas rozwijać się zawodowo. Z kolei w sytuacji utraty pracy, istnieje szansa na bezproblemowe znalezienie nowego miejsca zatrudnienia. Wszystko to sprawia, że w trakcie rekrutacji kandydaci często zwracają uwagę na to, czy pracodawca zapewnia szkolenia i inne niezbędne warunki do podnoszenia kwalifikacji. Warto zaznaczyć, że z punktu widzenia każdego przedsiębiorcy, wydawanie środków finansowych na pracowników powinno być postrzegane jako inwestycja w ich rozwój, a także we własną firmę. W końcu im lepsi pracownicy, tym zwykle lepsze wyniki organizacji.

Sposoby podnoszenia kwalifikacji zawodowych

W literaturze zarządzania zasobami ludzkimi oraz w psychologii wyróżnić można przynajmniej kilka metod podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Do tych sposobów można zakwalifikować między innymi szkolenia, studia i kursy, a także coaching i mentoring.

Szkolenia i budowa procesu szkoleniowego

Jednym z ważniejszych sposobów podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników są szkolenia. Ich celem jest polepszenie umiejętności i kompetencji podwładnych, a także zwiększenie zakresu wiedzy teoretycznej, niezbędnej na danym stanowisku pracy. Zdaniem Łaguny szkolenie można zdefiniować jako „aktywność zaprojektowaną w celu wzbogacenia wiedzy, umiejętności czy zdolności uczestników lub dla zmiany ich postaw i zachowań społecznych w jakimś określonym kierunku” ⁴. Obecnie uznaje się, że szkolenia są sposobem na zminimalizowanie luk kompetencyjnych oraz na podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników.

Cały proces szkoleniowy składa się zwykle z następujących etapów:

1. Ocena potrzeb szkoleniowych (w danym zespole lub w całej firmie).
2. Ustalenie celów szkolenia i stwierdzenie, czy ma być to szkolenie zewnętrzne, czy też wewnętrzne.
3. Opracowanie programu szkolenia.
4. Realizacja programu.
5. Ocena szkolenia i zebranie informacji zwrotnej od uczestników.
6. Modyfikacja programu szkoleniowego na podstawie ocen ⁵.

Szkolenia najczęściej składają się zarówno z teoretycznych, jak i praktycznych elementów i pozwalają pracownikom na skuteczne podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych.

Studia i kursy

Kolejnym sposobem podnoszenia kwalifikacji pracowników są studia i kursy. Niektóre firmy posiadają specjalne budżety pracownicze, z których mogą korzystać zatrudnieni podwładni. W ten sposób możliwe jest samodzielne wybieranie kursów oraz studiów podyplomowych, co działa w sposób rozwojowy na pracowników. Oczywiście studia oraz kursy muszą być dopasowane do charakteru obowiązków i branży pracodawcy, na przykład osoba zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. rekrutacji, może wziąć udział w kursie z prawa pracy, natomiast psycholog w poradni może zapisać się na studia podyplomowe z psychologii rozwoju lub na kurs psychoterapeutyczny. W ostatnim czasie coraz bardziej popularne stają się różnorodne kursy, szkolenia i studia w formie zdalnej. Pracodawca może także zorganizować specjalny e-learning dla swoich pracowników.

Zdobycie certyfikatu potwierdzającego umiejętności

Całkowicie odmienną formą podnoszenia kwalifikacji jest zdobycie certyfikatu potwierdzającego posiadanie określonych umiejętności. Zintegrowany System Kwalifikacji pozwala na swobodne przeglądanie wszystkich certyfikatów, które są dostępne w rejestrze. Dzięki starannie opracowanym zasadom i wymaganiom umiejętności są bardzo wygodnym rozwiązaniem dla pracodawców.

Coaching i mentoring

Coaching i mentoring to działania, które mają przyczynić się przede wszystkim do rozwoju zawodowego pracowników. Warto jednak zaznaczyć, że coaching powinien być dobrowolny, a w miejscu pracy najlepiej zdecydować się na coaching biznesowy. Ta metoda najczęściej stosowana jest w przypadku kierowników i pracowników wyższego szczebla, ponieważ pozwala na uwolnienie potencjału i zmniejszenie problemów w życiu zawodowym ⁶. Z kolei mentoring dobrowolną formą pomocy udzielaną pracownikowi (zwykle nowemu, ale także osobie, która zmieniła stanowisko lub nie radzi sobie z obowiązkami). Mentoring polega na przykład na rozmowach o trudnościach z codziennymi zadaniami, tłumaczeniu jak przeprowadzić dany proces, a także pokazywaniu odpowiednich działań na przykładach. Mentoring opiera się więc głównie na udzielaniu rad i wskazówek.

Podsumowanie

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników ma ogromne znaczenie z punktu widzenia przedsiębiorstwa oraz zatrudnionych w nim osób. Bardzo ważne jest dbanie o to, aby pracownicy ciągle podnosili swoje kompetencje i dopasowywali się do szybko zmieniającego się rynku pracy oraz wymagań. Dzięki temu pojawiają się zarówno korzyści biznesowe dla firmy, jak i benefity dla samych pracowników.

Spis źródeł

¹ Orczyk, J., Wokół pojęć kwalifikacji i kompetencji, Zarządzanie zasobami ludzkimi, nr 3-4, 2009.

² Pietras, A., Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracowników jako inwestycja w kapitał ludzki, [w:] Rogozińska-Pawełczyk A.(red.), Gospodarowanie kapitałem ludzkim. Wyzwania organizacyjne i prawne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2015.

³ Cholewa-Klimek, M., Zasada ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych i praktyczne aspekty jej realizacji w przepisach prawa pracy, Studia Prawnicze: rozprawy i materiały, nr 8, 2010.

⁴ Łaguna M., Szkolenia. Jak je prowadzić, by…, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2014, s. 13.

⁵ Matejek, P., Szkolenia pracownicze w nowoczesnej organizacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie, nr 100, 2014.

⁶ Mróz, J., Coaching i mentoring wobec współczesnych wyzwań w rozwoju pracowników, Nauki o Zarzadzaniu, nr 16, 2013.